Klasztor pauliński
Rynek 8, 97-525 Wielgomłyny
Zespół klasztorny pauliński: kościół p.w. św. Stanisława, gotycki,
ceglany, 1465-66, barokizowany XVII-XVIII w.; dzwonnica-wieża bramna, 2 poł. XVIII w.;
klasztor barokowy, 1466 r.
Zespół klasztorny paulinów zbudowano w latach
1465-66 z fundacji rodziny Koniecpolskich herbu Pobóg. Kościół pierwotnie miał formę gotycką. W XVII
w. przeprowadzono częściową rozbudowę w stylu barokowym. Świątynia jest orientowaną budowlą
jednonawową z wydłużonym prezbiterium zamkniętym wielobocznie i oszkarpowanym od zewnątrz. Do dziś w
kościele zachowało się wiele cennych zabytków i fragmentów architektonicznych m.in. gotyckie
kamienne nadproże z połowy XV w. nad wejściem do refektarza zdobione ornamentem geometrycznym,
gotycka kamienna chrzcielnica z 2 poł. XV w. ozdobiona licznymi ornamentami i herbami oraz murowana
mensa o pięciu ostrołukowych wnękach. Zachowała się również Pieta, drewniana polichromowana rzeźba
pochodząca z początku XV w. Pochodzi najprawdopodobniej z wrocławskiego warsztatu i stanowi wybitne
dzieło sztuki średniowiecznej. Na szczególną uwagę zasługuje późnorenesansowa płyta nagrobna Jana
Koniecpolskiego i jego synów, wykonana z brązu w 1475 r. Należy do najcenniejszych zabytków tego
typu w Polsce. Obok kościoła znajduje się murowana dzwonnica z połowy XVIII w. służąca również jako
brama wjazdowa na teren klasztoru. W dzwonnicy dwa dzwony z połowy XV w.
Klasztor w wyniku
rozbudowy z XVII w. jest piętrowym budynkiem, utrzymanym w stylu barokowym. Po całkowitej likwidacji
klasztoru w 1864 r. paulini przejęli go ponownie w 1987 r. Przystąpiono wtedy do gruntownych prac
konserwatorsko-remontowych zaniedbanego budynku, przywracając mu tym samym dawną świetność.
Nieopodal klasztoru w ogrodzie rośnie pomnikowy, ponad 600-letni dąb o obwodzie około 650
cm.